سرّ تفاوت رکعات نمازهاى یومیه از امورى است که تاکنون اندیشههاى بشرى، نتوانسته به آن پى ببرد و در متون دینى نیز به این موضوع پرداخته نشده است؛ مگر دو ، سه روایت که تنها اشارهاى گذرا داشتهاند. در این گونه موارد توجه به چند نکته لازم است :
1- آنچه که براى ما روشن مىباشد، این است که روح نماز، عبودیت و تسلیم در برابر خداوند متعال است و تسلیم بودن در برابر حق، یعنى این که بنده دستورات خدا را بدون چون و چرا انجام دهد و... اختلاف تعداد رکعات نماز و هم چنین تعیین اوقات و سایر جزئیات عبادات - علاوه بر اسرار و رموزى که در آنها نهفته و ما از آنها اطلاعى نداریم - روحیه تسلیم در برابر خدا و دستورات پیامبر را در ما تقویت و استوار مىکند.
2_سعید بن مسیّب گوید: از امام سجاد (ع) پرسیدم: از چه هنگامى نمازها به این صورتى که امروز هست واجب شد؟ حضرت فرمود: «از هنگامى که اسلام قدرت یافت و جهاد بر مسلمین واجب گشت، رسول خدا (ص) هفت رکعت به نمازها افزود؛ ولى نماز صبح را به حال خود باقى گذاشت؛ زیرا وقت آن تنگ بود و چون ملائکه شب در حال عروج به آسمان و ملائکه روز نیز در حال نزول بر زمین هستند، براى این که هر دو گروه از ملائکه در هنگام نماز حضور داشته باشند، نماز صبح را به حال اول خود باقى گذاشت و قرآن کریم نیز مىفرماید: «و قرآن الفجر ان قرآن الفجر کان مشهودا» ، V}(همان ، ج 3 ، ص 36 ، ح 19){V. از این روایت دو مطلب استفاده مىشود: اول این که، افزایش هفت رکعت به نمازها، هم زمان با اوج و گسترش اسلام، براى بالا بردن روحیه ایمان و عبودیت در مسلمانان , لازم و ضروری بود و دوم این که نماز صبح برای این که مورد شهود همه ملائکه قرار گیرد به حالت اولیه خود باقی گذاشته شد و از روایت دیگری نیز استفاده می شود که نمازهای یومیه هر کدام مناسب اوقات خاص خود تعیین شده اند بدین صورت که : صبحگاهان وقتی که انسان از خواب برمی خیزد, روی مصالحی از جمله این که انسان هنوز با مسائل دنیا و زندگی درگیر نشده , نماز دو رکعتی خوانده می شود و در وسط روز به جهت اشتغال به امور مادی و زندگی نیاز بیشتری برای راز و نیاز و عبادت وجود دارد; بلکه انسان از یاد خدا غافل نشود و او را فراموش نکند.
بنا براین، یکی از فلسفه های عبادت , اظهار خضوع و تسلیم در مقابل امر پروردگار و ایجاد روح عبودیت و بندگی در انسان است ; چنان چه امام سجاد (ع ) می فرماید: H}»الهی کفی بی فخرا ان اکون لک عبدا ; خدایا! همین افتخارم بس که بنده تو هستم «{H. و گاهی بعضی از دستورات برای آزمودن روح تسلیم و بندگی است . فرمان خدا به حضرت ابراهیم (ع ) برای قربانی کردن اسماعیل , نمونه ای از آن است . در دستورهای عبادی و احکام الهی , گاهی هدف تسلیم و پذیرش دستور و تمرین برای جلب رضایت خداوند و اطاعت محض از آفریدگار است .
جعفر صباحی راد | 12:41 صبح - جمعه 90/9/11